Fotoğraf Makinesi Çeşitleri
Diğer araç ve gereçlerde olduğu gibi, fotoğraf makineleri için de tüm ihtiyaçları karşılayan tek bir model olmadığını söyleyebiliriz. Başka bir deyişle fotoğraf makineleri taşınabilirlik, fiyat, bütçe, hız ve bir çok başka faktör açısından değişik gruplara ayrılırlar. Maalesef, tek bir fotoğraf makinesi aynı anda ucuz, küçük, geniş açı ya da telefoto (çok uzaktaki bir objeyi çekmeye olanak sağlayan optik sistemi) olamıyor. Bu yüzden de hangi fotoğraf makinesi iyidir sorusundan daha çok hangi fotoğraf makinesinin amacımıza uygun olduğu sorusu daha anlamlı oluyor. Hatta bu yüzden bir çok fotoğrafçı birden çok sisteme sahiptirler. Böylelikle taşınabilirliğin öncelikli olduğu anlarda daha kompakt makinelerle seyahat edebilmektedirler.
Bu yazıyı on beş sene önce yazıyor olsaydım, fotoğraf makinelerini en başta filmli ve dijital olarak ikiye ayırmam gerekirdi. Filmli makinelerin günümüzde yoğun olarak kullanılan dijital makinelerden en temel farkı sensörleridir. Özünde çalışma prensipleri aynıdır. Kullanılan sensör teknolojisi film ya da elektronik temelli olsun, sonuçta üretilen çıktı en önemlisidir. Bu yazımda kullanım amacı açısından farklı dijital fotoğraf makinesi türlerinden bahsedeceğim.
Fotoğraf makinelerini şu dört grupta inceleyeceğiz:
- Kompakt fotoğraf makineleri
- DSLR fotoğraf makineleri
- Aynasız sistemler
- Orta format fotoğraf makineleri
1. Kompakt Fotoğraf Makineleri
İngilizcede ‘Compact Camera’ ya da ‘Point & Shoot Camera’ olarak adlandırılırlar. Taşınabilirlik ve fiyat açısından avantajlı, lensi değiştirilemeyen, fazla ayar ve konfigürasyon gerektirmeden kullanılabilen bir fotoğraf makinesi türüdür. Kompakt bir makine olduğu için aldığınızda geçerli olan özellikler sonradan değiştirilemez. Yani, sağladığından daha geniş açı ya da daha telefoto gibi ihtiyaçlarınıza çözüm getiremez.
2. DSLR Fotoğraf Makineleri
Stüdyoda, vahşi yaşamda, doğada, spor müsabakalarında fotoğraf çekme ihtiyacı dijital fotoğraf makineleri öncesinde de vardı. Filmli fotoğraf makineleri zamanında SLR (İngilizcede ‘Single Lens Reflex’) olarak adlandırılan bu fotoğraf makinesi sistemi ileri seviye bir sistemdir ve bir çok amaç için kullanılabilir. SLR fotoğraf makinelerinde fotoğraflamak istediğiniz kadrajı makine içerisinde bulunan penta prizma sayesinde vizörden görebilirsiniz. Baktığınız vizör elektronik bir ekran değildir, tamamıyla optik bir sistemdir. Böylelikle fotoğraf makinesinin yönünü ani olarak değiştirdiğinizde vizörden gördüğünüz görüntüde bir gecikme olmaz.
SLR sistemlerin değişik amaçlar için kullanılabilmesinin altında yatan temel gerçek, lenslerinin ve diğer aksesuarlarının değiştirilebilmesidir. Örnek olarak mimari fotoğrafçılık yapmak istiyorsunuz ve geniş açı çekime ihtiyacınız var, o zaman geniş açı bir lens kullanabiliyorsunuz. Ya da Afrika’da bir safari turuna çıktınız, vahşi yaşamı telefoto lens kullanarak uzaktan fotoğraflayabiliyorsunuz. Ya da kablosuz flaş sistemleri ile stüdyoda portre ya da doğada düğün fotoğrafları çekebiliyorsunuz. SLR ya da yeni ismiyle DSLR (Dijital SLR) sistemi değişen bu tür ihtiyaçlarınıza cevap verebiliyor. Elbette ki bu yeteneklere sahip olma lüksü ekstra bir maliyet karşılığında geliyor.
Filmli SLR fotoğraf makinelerinden DSLR sistemlerine geçişte değişiklik temel olarak sensörde gerçekleşti. Kimyasal bileşenlerden oluşan film ve filmi saran mekanizma, yerini elektronik sensöre ve fotoğraf makinesinin arkasında bulunan elektronik bir monitöre bıraktı. 35mm film olarak adlandırılan film şeridinin üzerine görüntü kaydedilen alanın boyutları 36mm x 24mm idi. DSLR sistemlerde bu boyutlarda elektronik sensör kullanan sistemlere FX (İngilizcede ‘Full Frame’) ismi verildi. Elektronik sensörlerin maliyetlerinin çok yüksek olmasından ötürü özellikle DSLR sistemlerin ilk olarak piyasada görüldüğü yıllarda DX (Kroplu Sensör) ismi verilen ve 24mm x 18mm boyutlarında elektronik sensör kullanan DSLR fotoğraf makineleri ile tanıştık. Günümüzde iki sistem de kullanılmaktadır.
3. Aynasız Sistemler
Aynalı fotoğraf makineleri geçmişten günümüze devamlı geliştirilmiş ve fotoğrafçılığın bir çok alanında standart sistem olmuştur. Fakat bazı dezavantajları da yok değildir. Örnek olarak ayna mekanizması yüzünden fotoğraf makinesi daha ağır ve daha büyük olmaktadır. Aynı zamanda fotoğraf çekilmeden biraz önce ayna mekanizmasının kalkması gerekmektedir ki, lensten geçen ışık sensöre ulaşabilsin. İşte aynasız sistemlerin DSLR sistemlerden temel farkı buradadır. Aynasız sistemlerde mekanik ayna sistemi bulunmamaktadır, vizör elektronik bir ekrandan oluşmaktadır. Böylelikle fotoğraf makinesi daha küçük ve hafif olabilmektedir.
Aynasız fotoğraf makineleri, DSLR sistemlerden ayna, vizör ve otomatik netleme açısından ayrışmaktadır. DSLR fotoğraf makinelerinde otomatik netleme ayna üzerinden otomatik netleme sensörlerine yansıtılarak yapılmaktadır. Aynasız sistemlerde ise otomatik netleme sensör üzerinde gerçekleştirilmektedir. Yakın tarihe kadar DSLR sistemlerdeki otomatik netleme aynasız makinelere göre çok daha hızlıydı. Fakat gelişen teknoloji sayesinde artık bunun üst seviye aynasız sistemlerde geçerli olduğunu söyleyemeyiz. Bu yüzden de yakın gelecekte DSLR sistemlerin yerini aynasız sistemlere bırakacağını düşünmek yanlış olmaz.
4. Orta Format Fotoğraf Makineleri
Bu gruptaki fotoğraf makinelerinin ismi sensörünün boyutundan gelmektedir. Diğer fotoğraf makinelerinden farkı sensörünün daha büyük olmasıdır. Daha büyük sensör, aynı teknoloji kullanılması durumunda, küçük sensöre göre daha çok çözünürlük yani detay anlamına gelmektedir. Film zamanlarından beri piyasada bulunan bu tip fotoğraf makineleri genelde moda ve stüdyo çekimleri için kullanılmıştır.